De gemiddelde luistertijd op de Nederlandse radiomarkt daalt in 2014 naar 175 minuten per dag. De grootste aanbieders zijn de Nederlandse Publieke Omroep, Telegraaf Media Groep en Talpa Media, met een gezamenlijk aandeel van 76 procent. Samen verzorgen deze drie aanbieders drie kwart van de totale luistertijd. Sky Radio en 538 hebben een bereik van meer dan 10 procent. De regionale publieke zenders worden het meest beluisterd in de noordelijke provincies.
Luistertijd
In 2014 luistert een Nederlander van tien jaar en ouder gemiddeld 175 minuten per dag naar de radio. In 2011 lag dit nog op 203 minuten per dag, een half uur langer. De terugloop in 2012 valt voornamelijk te verklaren door een aanpassing van de berekening van de luistercijfers. Toch daalt ook daarna nog de luistertijd.
Wanneer de luistertijd wordt omgezet in marktaandelen, dan is te zien dat in 2014 42 procent van de luistertijd is besteed aan de landelijke en regionale publieke omroepen (tabel 1). Dit aandeel is de afgelopen jaren gedaald: in 2010 was het nog 45 procent. Het aandeel van de commerciële omroepen schommelt daarentegen tussen 50,2 procent in 2010 en 54,2 procent in 2014. De categorie ‘overige zenders’, waaronder onder meer de buitenlandse en lokale zenders, heeft in 2013 een aandeel van 4,1 procent.
De Nederlandse Publieke Omroep is de grootste aanbieder op de Nederlandse radiomarkt. Het gezamenlijke aandeel van de zes zenders is in 2014 32 procent. De grootste zender is NPO 3FM, met in de afgelopen jaren een stabiel aandeel van 10 procent. NPO Radio 2 volgt met een aandeel van 9,4 procent. NPO Radio 1 daalt jaarlijks licht.
Hoewel het gezamenlijke marktaandeel van 17,2 procent in 2013 daalt naar 16,1 procent in 2014, blijft Telegraaf Media Groep de grootste commerciële aanbieder. Sky Radio is de grootste zender binnen deze groep en het marktaandeel van dit station neemt de laatste jaren alleen maar toe. Radio Veronica daarentegen ziet het marktaandeel verminderen.
Tabel 1: Nederlandse radiomarkt
| Aanbieder (gerangschikt naar marktaandeel 2014) | Zender | Marktaandelen (in procenten) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | ||
| Nederlandse Publieke Omroep | 33,0 | 33,2 | 32,3 | 31,7 | 32,0 | |
| Radio 1/NPO Radio 1 | 8,3 | 8,2 | 7,8 | 7,7 | 7,5 | |
| Radio 2/NPO Radio 2 | 9,9 | 10,0 | 9,7 | 9,1 | 9,4 | |
| Radio 3FM/NPO 3FM | 9,5 | 9,9 | 9,9 | 10,3 | 10,1 | |
| Radio 4/NPO Radio 4 | 2,1 | 1,9 | 2,0 | 1,8 | 1,9 | |
| Radio 5/NPO Radio 5 | 2,9 | 2,9 | 2,6 | 2,5 | 2,8 | |
| Radio 6/NPO Radio 6 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | |
| Telegraaf Media Groep | 16,1 | 15,2 | 16,9 | 17,2 | 16,1 | |
| Sky Radio | 8,5 | 8,3 | 9,1 | 10,0 | 10,1 | |
| Radio Veronica | 5,6 | 5,2 | 6,0 | 5,5 | 4,4 | |
| Classic FM | 2,0 | 1,7 | 1,8 | 1,7 | 1,6 | |
| TMF Radio / HitRadio Veronica | n.b. | |||||
| Talpa Media | 16,6 | 16,0 | 12,4 | 12,5 | ||
| Radio 538 / 538 | 10,6 | 11,6 | 11,2 | 10,5 | 10,8 | |
| Slam!FM | 2,0 | 2,4 | 2,2 | 1,9 | 1,7 | |
| Radio 10 Gold | 2,6 | 2,6 | 2,7 | |||
| De Persgroep | Q-Music | 6,7 | 6,5 | 6,6 | 8,1 | 8,8 |
| RadioCorp | 4,0 | 4,2 | 4,4 | 7,2 | 8,1 | |
| Radio 10 | 3,0 | 4,1 | ||||
| 100% NL | 4,0 | 4,2 | 4,4 | 4,2 | 4,0 | |
| Flux Media Factory / Arrow Media Groep | 1,5 | 1,5 | 1,7 | 1,7 | 1,8 | |
| Arrow Classic Rock | 1,1 | 1,0 | 1,1 | 1,1 | 1,2 | |
| Arrow Jazz FM / Sublime FM | 0,4 | 0,5 | 0,6 | 0,6 | 0,6 | |
| FD Mediagroep | BNR Nieuwsradio | 1,0 | 0,9 | 0,9 | 0,8 | 0,9 |
| Vereniging Veronica | Kink FM | 0,4 | 0,3 | |||
| regionale publieke omroepen | Som van rpo | 11,9 | 11,2 | 10,9 | 11,1 | 9,7 |
| niet-landelijke commerciële omroepen | Som van E Power-leden | 4,8 | 4,6 | 5,3 | 4,7 | 6,0 |
| Totaal publieke omroepen | 44,9 | 44,4 | 43,2 | 42,8 | 41,7 | |
| Totaal commerciële omroepen | 50,2 | 50,3 | 51,8 | 51,5 | 54,2 | |
| Overige zenders | 5,4 | 5,8 | 4,9 | 5,1 | 4,1 | |
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | |
Bron data: RAB/NLO/Intomart GfK (tijdvak 24 uur / 10 jaar en ouder)
n.b. = niet beschikbaar. Cursieve aandelen zijn in dat jaar in eigendom van een andere aanbieder
Ook in 2014 is de grootste radiozender op de Nederlandse radiomarkt 538, voorheen Radio 538. De afstand met NPO Radio 3FM en Sky Radio is echter minder dan een procentpunt. Een andere zender met een steeds groter marktaandeel is Q-Music. Deze zender maakt sinds 2012 een groei door naar 8,8 procent in 2014.
Concentratie
De mate van aanbiedersconcentratie op de landelijke radiomarkt wordt getoond in onderstaande figuur. Buitenlandse, lokale, regionale en overige zenders zijn buiten beschouwing gelaten. De figuur toont twee maten waarin de aanbiedersconcentratie kan worden uitgedrukt: de C1, C2 en C3 en de Herfindahl Hirschman Index (HHI).
De C1, C2 en C3 geven de aandelen weer van de grootste, twee grootste en drie grootste aanbieders op de markt. De C1 is het aandeel van de Nederlandse Publieke Omroep, dat al jaren rond de 40 procent schommelt. De C2 wordt gevormd door de Nederlandse Publieke Omroep en Telegraaf Media Groep en is eveneens stabiel te noemen. De fluctuatie in de C3 wordt veroorzaakt door de komst en het vertrek van RTL Nederland op de radiomarkt. In 2014 is de C3 76 procent.
Met de HHI wordt de aanbiedersconcentratie in een cijfer tussen de 1 en nagenoeg 0 uitgedrukt. Bij een waarde van 0,18 of hoger wordt gesproken van een geconcentreerde markt. In de afgelopen tien jaar ligt de HHI voor de radiomarkt tussen de 0,20 en de 0,30. In 2014 is de HHI 0,25.
Bereik
Het totale bereik van de Nederlandse radiozenders ligt in 2014 op 69 procent (tabel 2). Dit is een daling ten opzichte van 2013, maar een stijging ten opzichte van 2012. Het betekent dat gemiddeld 69 procent van de totale bevolking van tien jaar en ouder minimaal acht minuten per dag naar een van de Nederlandse radiozenders luistert.
De zender 538 heeft al jaren het grootste bereik: dagelijks stemt 11 procent van de bevolking op deze zender af. Sky Radio volgt op de voet met een bereik van 10 procent. De regionale publieke omroepen hadden in 2013 ook nog een bereik van 11 procent, maar dalen in 2014 naar 9,5 procent.
Tabel 2: Gemiddeld dagbereik radiozenders
| Zender (gerangschikt naar bereik 2014) | Bereik (in procenten) | Aanbieder | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | ||
| Radio 538 / 538 | 11,1 | 12,2 | 11,2 | 10,8 | 10,7 | Talpa Media |
| Sky Radio | 9,2 | 9,2 | 9,2 | 10,2 | 10,0 | Telegraaf Media Groep |
| Regionale publieke omroepen | 11,9 | 11,3 | 10,4 | 10,8 | 9,5 | regionale publieke omroepen |
| Radio 1/NPO Radio 1 | 10,7 | 10,4 | 9,6 | 9,6 | 9,1 | Nederlandse Publieke Omroep |
| Radio 3FM/NPO 3FM | 8,5 | 9,1 | 8,7 | 9,1 | 8,4 | Nederlandse Publieke Omroep |
| Q-Music | 7,1 | 6,9 | 6,5 | 7,3 | 7,7 | De Persgroep |
| Radio 2/NPO Radio 2 | 8,6 | 8,6 | 7,9 | 7,5 | 7,5 | Nederlandse Publieke Omroep |
| niet-landelijke commerciële omroepen | 4,4 | 4,8 | 4,3 | 4,0 | 5,0 | niet-landelijke E Power-leden |
| 100% NL | 4,6 | 4,8 | 4,7 | 4,8 | 4,5 | Radiocorp |
| Radio Veronica | 5,2 | 4,9 | 5,0 | 4,7 | 3,9 | Telegraaf Media Groep |
| Radio 10 | 2,1 | 2,2 | 2,0 | 2,3 | 3,1 | Talpa Media / RadioCorp |
| Slam!FM | 3,0 | 3,3 | 2,9 | 2,7 | 2,3 | Talpa Media |
| Radio 5/NPO Radio 5 | 2,5 | 2,4 | 2,2 | 2,0 | 2,2 | Nederlandse Publieke Omroep |
| Radio 4/NPO Radio 4 | 2,5 | 2,4 | 2,3 | 2,2 | 2,1 | Nederlandse Publieke Omroep |
| Classic FM | 2,1 | 1,9 | 1,8 | 1,7 | 1,7 | Telegraaf Media Groep |
| BNR Nieuwsradio | 1,9 | 1,8 | 1,7 | 1,6 | 1,5 | FD Mediagroep |
| Arrow Classic Rock | 1,2 | 1,1 | 1,0 | 1,0 | 1,0 | Flux Media Factory |
| Arrow Jazz FM / Sublime FM | 0,5 | 0,6 | 0,8 | 0,8 | 0,7 | Flux Media Factory / Exceed Holding |
| Radio 6/NPO Radio 6 | 0,3 | 0,4 | 0,4 | 0,3 | 0,3 | Nederlandse Publieke Omroep |
| Kink FM | 0,4 | 0,3 | Vereniging Veronica | |||
| Totaal | 70,8 | 71,4 | 68,4 | 70,3 | 68,8 | |
Bron data: RAB/NLO/Intomart GfK (tijdvak 24 uur / 10 jaar en ouder
n.b. = niet bekend
Ten opzichte van 2013 hebben vier zenders met een groeiend dagbereik: Q-Music, de niet-landelijke commerciële omroepen, Radio 10 en NPO Radio 5. Het gaat hierbij om toenames van tussen de 0,2 en 1 procent.
Regionale markten
Het marktaandeel van de gezamenlijke regionale publieke omroepen was in 2003 nog 14,6 procent en is sindsdien gedaald naar een aandeel dat in 2014 voor het eerst kleiner dan 10 procent is. Op provinciaal niveau zijn, vergelijkbaar met het kijktijdaandeel van de regionale publieke omroepen, grote verschillen tussen de provincies te zien (tabel 3). De drie provincies waar meer dan 15 procent van de dagelijkse luistertijd wordt besteed aan de regionale publieke radiozenders, zijn al jaren dezelfde: Groningen, Friesland en Drenthe. Met 26,4 procent in 2014 heeft Groningen daarbij het hoogste aandeel. Ondanks een groei in aandeel, blijft het aandeel van de regionale publieke omroepen in Flevoland het laagst.
Tabel 3: Marktaandeel regionale publieke radiozenders
| Provincie (gerangschikt naar marktaandeel 2014) | Marktaandelen (in procenten) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | |
| Groningen | 24,2 | 26,5 | 29,0 | 28,7 | 26,4 |
| Friesland | 21,2 | 24,2 | 22,0 | 21,0 | 17,4 |
| Drenthe | 22,1 | 19,6 | 15,2 | 16,4 | 14,5 |
| Limburg | 13,9 | 11,8 | 12,1 | 13,8 | 12,2 |
| Utrecht | 8,2 | 10,2 | 8,5 | 9,1 | 11,0 |
| Overijssel | 15,2 | 12,6 | 12,4 | 12,9 | 9,8 |
| Zuid-Holland (Rijnmond) | 10,9 | 10,2 | 10,6 | 9,9 | 9,7 |
| Noord-Holland | 12,8 | 11,4 | 10,8 | 11,5 | 8,7 |
| Gelderland | 11,9 | 10,9 | 11,6 | 10,8 | 8,3 |
| Zeeland | 14,4 | 14,6 | 13,4 | 10,4 | 8,3 |
| Noord-Brabant | 10,1 | 9,8 | 9,5 | 10,1 | 7,9 |
| Zuid-Holland (west) | 9,1 | 7,5 | 7,3 | 7,1 | 6,6 |
| Flevoland | 4,8 | 5,2 | 4,1 | 4,6 | 4,7 |
Bron data: RAB/NLO/Intomart GfK (tijdvak 7-19 uur / 10 jaar en ouder)
In nagenoeg alle provincies is het marktaandeel van de regionale publieke radiozenders geslonken. Het grootste verschil is te zien in Friesland en Overijssel, waar de daling meer dan 3 procentpunten is. Utrecht en Flevoland zijn de enige twee provincies waar het marktaandeel is vergroot.
Een verdere uiteensplitsing van de luistertijd per provincie laat zien welk aandeel uiteindelijk besteed wordt aan de eigen regionale radiozender (tabel 4). In Groningen is 0,9 procentpunt van de 26,4 procent bestemd voor de regionale publieke radiozenders van andere provincies. In Drenthe en Flevoland is dat aandeel veruit het hoogst. In die provincies wordt in 2014 respectievelijk 2,5 en 2,3 procent van de totale luistertijd gebruikt om naar andere regionale zenders te luisteren. In Flevoland is het aandeel voor de eigen regionale publieke zender nagenoeg even groot als het aandeel voor andere regionale publieke zenders. De inwoners van Limburg stemmen het minste af op regionale publieke zenders uit andere provincies.
Tabel 4: Marktaandelen radiomarkt per provincie in 2014 (in procenten)
| Marktaandelen (in procenten) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Groningen | Friesland | Drenthe | Overijssel | Gelderland | Utrecht | Noord-Holland | Zuid-Holland (west) | Zuid-Holland (Rijnmond) | Zeeland | Noord-Brabant | Limburg | Flevoland | |
| Grootste regionale publieke zender | 25,5 | 16,5 | 12 | 9,0 | 7,5 | 10,4 | 8,2 | 5,4 | 8,9 | 7,6 | 7,3 | 11,9 | 2,4 |
| Andere regionale publieke zenders | 0,9 | 0,9 | 2,5 | 0,8 | 0,8 | 0,6 | 0,5 | 1,2 | 0,8 | 0,7 | 0,6 | 0,3 | 2,3 |
| Regionale commerciële zenders | 14,0 | 13,2 | 14,9 | 11,0 | 6,4 | 1,1 | 4,2 | 3,7 | 2,7 | 2,2 | 8,3 | 2,2 | 1,6 |
| Landelijke publieke zenders | 19,2 | 23,3 | 26,0 | 36,6 | 34,8 | 35,3 | 27,9 | 33,2 | 27,6 | 37,0 | 33,5 | 40,8 | 23,8 |
| Landelijke commerciële zenders | 37,3 | 45,0 | 41,3 | 38,2 | 46,7 | 48,8 | 56,0 | 53,8 | 56,3 | 48,7 | 46,6 | 36,8 | 68,1 |
| Overige | 3,1 | 1,1 | 3,3 | 4,4 | 3,8 | 3,8 | 3,2 | 2,7 | 3,7 | 3,8 | 3,7 | 8,0 | 1,8 |
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Bron data: RAB/NLO/Intomart GfK (tijdvak 7-19 uur / 10 jaar en ouder)
De landelijke publieke zenders worden met een aandeel van 41 procent het meest beluisterd in Limburg. Dit is daarmee de enige provincie waar meer naar de landelijke publieke dan naar de landelijke commerciële zenders wordt geluisterd. De landelijke commerciële radiozenders zijn veruit het populairst in Flevoland, met een aandeel van 68 procent. Onder ‘overige’ worden onder meer lokale, digitale en buitenlandse zenders gerekend. Deze categorie is het grootst in Limburg.