De Nederlandse dagbladenmarkt heeft ook in 2014 te maken met een verder verlies in papieren oplage, zowel in de losse verkoop als bij de abonnementen en overige verspreidingsvormen: de jaaroplage daalt sinds 2010 jaarlijks met gemiddeld 6 procent naar 1.017 miljoen in 2014. Het aanbod wordt met name verzorgd door Telegraaf Media Groep, Mecom en De Persgroep, die samen 80 procent van het totale aanbod leveren. De dagbladen met het hoogste bereik zijn De Telegraaf en de gezamenlijke AD-dagbladen.
Oplage
De oplagedaling op de Nederlandse dagbladenmarkt waar al lange tijd sprake van is, gaat ook in 2014 door (figuur 1). Tien jaar geleden was de totale verspreide jaaroplage nog 1.426 miljoen, in 2014 is dit gezakt naar 1.017 miljoen. De piek in 2007 en 2008 werd veroorzaakt door de komst van de gratis verspreide dagbladen Dagblad de Pers en DAG. De oplage van deze titels viel in de categorie ‘overig’. Inmiddels zijn beide titels gestopt met verschijnen en is de daling voortgezet.
De terugloop in oplage beperkt zich niet tot de gratis dagbladen. De oplagedaling van de betaalde dagbladen begon al eerder. Zo is de oplage verspreid via abonnementen in 2005 nog 1.039 miljoen, terwijl die in 2014 daalt naar 768 miljoen. De losse verkoop is zelfs meer dan gehalveerd tot 40 miljoen in 2014.
Wanneer oplagecijfers worden omgerekend tot marktaandelen, wordt inzichtelijk hoe groot de verschillende uitgevers zijn op een markt van 100 procent (tabel 1).
Tabel 1: Nederlandse dagbladenmarkt
| Aanbieder (gerangschikt naar marktaandeel 2014) |
Titel | Marktaandelen (in procenten) |
||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | ||
| Telegraaf Media Groep | 27,2 | 27,0 | 36,9 | 35,7 | 35,2 | |
| De Telegraaf | 14,4 | 14,4 | 15,1 | 14,7 | 15,1 | |
| Metro | 9,3 | 8,4 | 9,0 | 8,6 | 9,7 | |
| HDC-dagbladen | 5,5 | 5,5 | 5,7 | 5,8 | 5,6 | |
| Sp!ts | 7,3 | 7,1 | 7,1 | 6,6 | 4,8 | |
| De Persgroep | 20,7 | 20,9 | 22,8 | 23,8 | 24,9 | |
| AD-dagbladen | 10,2 | 10,3 | 11,2 | 11,7 | 12,0 | |
| de Volkskrant | 6,0 | 6,2 | 6,9 | 7,2 | 7,9 | |
| Trouw | 2,5 | 2,5 | 2,8 | 2,9 | 3,2 | |
| Het Parool | 2,0 | 1,9 | 1,9 | 2,0 | 1,8 | |
| Mecom | 22,4 | 22,4 | 23,5 | 23,9 | 19,7 | |
| MGL-dagbladen | 4,0 | 3,9 | 4,2 | 4,2 | ||
| de Gelderlander | 3,4 | 3,4 | 3,6 | 3,7 | 3,7 | |
| de Stentor | 3,0 | 3,0 | 3,2 | 3,2 | 3,2 | |
| Brabants Dagblad | 3,0 | 3,0 | 3,1 | 3,1 | 3,1 | |
| De Twentsche Courant Tubantia | 2,6 | 2,7 | 2,8 | 2,9 | 2,9 | |
| BN/DeStem | 2,6 | 2,6 | 2,7 | 2,7 | 2,7 | |
| Eindhovens Dagblad | 2,5 | 2,5 | 2,6 | 2,7 | 2,7 | |
| PZC | 1,3 | 1,3 | 1,3 | 1,4 | 1,4 | |
| Lux Media | 6,4 | |||||
| NRC Handelsblad | 4,6 | 4,8 | 5,3 | 5,4 | 5,1 | |
| nrc.next | 1,6 | 1,7 | 1,8 | 1,6 | 1,3 | |
| NDC Mediagroep | 5,3 | 5,2 | 5,5 | 5,9 | 5,7 | |
| Dagblad van het Noorden | 3,2 | 3,1 | 3,3 | 3,3 | 3,2 | |
| Leeuwarder Courant | 2,1 | 2,1 | 2,2 | 2,2 | 2,1 | |
| Friesch Dagblad | 0,4 | 0,4 | 0,4 | 0,4 | 0,4 | |
| Concentra | MGL-dagbladen | 4,2 | ||||
| FD Mediagroep | Het Financieele Dagblad | 1,4 | 1,4 | 1,4 | 1,5 | 1,5 |
| Erdee Media Groep | Reformatorisch Dagblad | 1,2 | 1,3 | 1,3 | 1,4 | 1,4 |
| Nedag Beheer | Nederlands Dagblad | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,7 |
| Koninklijke BDU Uitgevers | Barneveldse Krant | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,3 |
| Mountain Media | Dagblad De Pers | 4,7 | 5,6 | |||
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | |
| Aandeel betaalde titels (in procenten) | 78,7 | 78,9 | 83,9 | 84,7 | 85,5 | |
| Aandeel gratis titels (in procenten) | 21,3 | 21,1 | 16,1 | 15,3 | 14,5 | |
Bron data: HOI Online
Cursieve aandelen zijn in dat jaar in eigendom van een andere aanbieder
Telegraaf Media Groep is met een marktaandeel van 35,2 procent de grootste uitgever op de Nederlandse dagbladenmarkt. Dit is het gezamenlijke aandeel van dagblad De Telegraaf, Metro, Sp!ts en de vijf regionale HDC-dagbladen. In 2014 hebben zij aandelen van respectievelijk 15,1, 9,7, 4,8 en 5,6 procent. Met name Sp!ts levert door de jaren heen aan marktaandeel in. De uitgever besluit de titel per oktober 2014 op te heffen, waardoor het aandeel in 2014 nog lager uitvalt.
Waar in 2013 het Britse Mecom nog het op een na grootste marktaandeel had, is deze positie in 2014 weggelegd voor De Persgroep. Deze Belgische uitgever heeft het gezamenlijk marktaandeel in de afgelopen jaren doen toenemen van 20,7 procent in 2010 tot 24,9 procent in 2014. Zowel de AD-dagbladen als de Volkskrant en Trouw hebben met een groter wordend marktaandeel te maken. Het Parool laat een meer stabiel aandeel zien van rond de 2 procent.
Met een gezamenlijk marktaandeel van 23,9 procent volgt Mecom De Persgroep op de voet. Ten opzichte van 2013 laten de titels een stabiel aandeel zien: ook vergeleken met eerdere jaren blijven de verschillen beperkt tot enkele tienden van een procent. Begin 2015 wordt een overname van Mecom door De Persgroep aangekondigd. Verkoop van Mecom’s MGL-dagbladen aan het Belgische Concentra is eind 2014 al bekend geworden.
De overige titels blijven stabiel ten opzichte van 2013.
Marktaandelen geven aan wat het aandeel van een bepaalde aanbieder of titel is ten opzichte van de totaal verspreide oplage. Een vergroting van marktaandeel betekent echter niet direct dat een titel in oplage is gegroeid. In deze tabel staat daarom de gemiddelde verspreide oplage per nummer (tabel 2).
Tabel 2: Gemiddelde verspreide oplage per nummer
| Titel (gerangschikt naar verschil procentueel) |
2013 | 2014 | Verschil absoluut | Verschil procentueel |
|---|---|---|---|---|
| de Volkskrant | 253.988 | 263.221 | 9.233 | 3,6 |
| Trouw | 102.710 | 105.129 | 2.419 | 2,4 |
| Friesch Dagblad | 14.580 | 14.726 | 146 | 1,0 |
| Metro | 387.972 | 389.536 | 1.564 | 0,4 |
| Barneveldse Krant | 10.731 | 10.440 | -291 | -2,7 |
| De Telegraaf | 517.618 | 499.886 | -17.732 | -3,4 |
| Reformatorisch Dagblad | 48.359 | 46.674 | -1.685 | -3,5 |
| AD-dagbladen | 410.909 | 396.288 | -14.621 | -3,6 |
| De Gelderlander | 128.626 | 122.205 | -6.421 | -5,0 |
| MGL-dagbladen | 147.296 | 140.003 | -7.293 | -5,0 |
| PZC | 47.967 | 45.305 | -2.662 | -5,5 |
| De Stentor | 112.329 | 106.156 | -6.173 | -5,5 |
| Eindhovens Dagblad | 94.818 | 89.486 | -5.332 | -5,6 |
| De Twentsche Courant Tubantia | 100.762 | 94.996 | -5.766 | -5,7 |
| Brabants Dagblad | 110.006 | 103.639 | -6.367 | -5,8 |
| BN/DeStem | 95.419 | 89.124 | -6.295 | -6,6 |
| Dagblad van het Noorden | 115.012 | 107.085 | -7.927 | -6,9 |
| Nederlands Dagblad | 23.997 | 22.285 | -1.712 | -7,1 |
| Het Financieele Dagblad | 53.632 | 49.303 | -4.329 | -8,1 |
| Leeuwarder Courant | 76.190 | 69.846 | -6.344 | -8,3 |
| Sp!ts | 299.070 | 273.529 | -25.541 | -8,5 |
| HDC-dagbladen | 203.952 | 185.959 | -17.993 | -8,8 |
| NRC Handelsblad | 188.328 | 168.181 | -20.147 | -10,7 |
| Het Parool | 69.254 | 60.500 | -8.754 | -12,6 |
| nrc.next (excl. zaterdageditie) | 63.598 | 45.909 | -17.689 | -27,8 |
Bron data: HOI Online
Vorig jaar stond op deze plek dat alle titels in oplage hadden ingeleverd ten opzichte van het voorgaande jaar. In 2014 laten vier titels een groei zien: de Volkskrant, Trouw, Friesch Dagblad en Metro. Het grootste procentuele verlies is bij nrc.next: deze titel verliest in een jaar tijd meer dan een kwart van de oplage. Het Parool en NRC Handelsblad verliezen elk ruim tien procent.
Concentratie
Hoe sterk de aanbiedersconcentratie op de dagbladenmarkt is, kan bepaald worden op basis van de marktaandelen. De aandelen van de grootste, de twee grootste en de drie grootste aanbieders zijn in figuur 2 weergegeven als C1, C2 en C3.
De drie grootste uitgevers op de Nederlandse dagbladenmarkt zijn in 2014 Telegraaf Media Groep, De Persgroep en Mecom. Tot 2009 werden de titels van De Persgroep uitgebracht door PCM Uitgevers en tot 2007 lag het merendeel van het aanbod van Mecom in handen van Koninklijke Wegener. De C3 fluctueerde in de afgelopen tien jaar tussen de 64 en 84 procent. Door de overname van de Mecom-titels door De Persgroep zal in 2015 de C3 bestaan uit Telegraaf Media Groep, De Persgroep en NDC Dagbladen. Ervan uitgaande dat de marktaandelen gelijk blijven, zal dan een C3 ontstaan van 85,5 procent. De C2 zal door de overname met zo’n 20 procentpunten toenemen ten opzichte van de C2 in 2014.
Aanbiedersconcentratie kan ook worden weergegeven met behulp van de Herfindahl Hirschman Index (HHI). De HHI-waarde loopt uiteen van nagenoeg 0 tot 1. Wanneer de waarde hoger is dan 0,18, dan wordt gesproken over een sterk-geconcentreerde markt. In 2014 is de HHI op de dagbladenmarkt 0,25, net als in 2012 en 2013. Alleen in de periode 2006-2008 was er sprake van een waarde lager dan 0,18. De overname van de Mecom-titels door De Persgroep leidt waarschijnlijk tot een HHI-waarde van 0,33.
Bereik
Alle dagbladen samen bereiken in 2014 53,2 procent van de Nederlandse bevolking (tabel 3). Het aandeel Nederlanders van dertien jaar en ouder dat een nummer van een dagblad heeft gelezen, ligt daarmee nog op meer dan de helft, maar het bereik neemt door de jaren heen wel af. Zo was dit aandeel in 2010 nog 66 procent. Ingezoomd op type dagblad daalt het bereik van de landelijke titels in de afgelopen vijf jaar met 12 procent, het bereik van de regionale dagbladen met 22 procent en het bereik van de gratis verspreide dagbladen met 55 procent.
Tabel 3: Gemiddeld nummerbereik dagbladen
| Titel (gerangschikt naar bereik 2014) |
Bereik (in procenten) |
Aanbieder in 2014 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | ||
| De Telegraaf | 15,4 | 14,9 | 14 | 12,9 | 12,4 | Telegraaf Media Groep |
| AD-dagbladen | 11,1 | 11 | 10,8 | 10,4 | 10,4 | De Persgroep |
| Metro | 12,3 | 11,6 | 10,6 | 9,2 | 8,6 | Telegraaf Media Groep |
| de Volkskrant | 5,7 | 5,8 | 5,3 | 5,6 | 6,1 | De Persgroep |
| HDC-Dagbladen | 5,3 | 5 | 4,8 | 4,6 | 4,1 | Telegraaf Media Groep |
| NRC Handelsblad | 3,8 | 3,5 | 3,6 | 3,5 | 3,4 | Mediahuis Nederland |
| MGL-dagbladen | 3,8 | 3,6 | 3,4 | 3,2 | 3 | Concentra |
| De Gelderlander | 3,4 | 3,3 | 3 | 2,9 | 2,7 | Mecom |
| De Stentor | 3 | 2,7 | 2,6 | 2,3 | 2,3 | Mecom |
| Trouw | 2,2 | 2,3 | 2,2 | 2,2 | 2,3 | De Persgroep |
| Dagblad van het Noorden | 2,9 | 2,8 | 2,4 | 2,3 | 2,2 | NDC Mediagroep |
| Brabants Dagblad | 3 | 2,7 | 2,5 | 2,5 | 2,1 | Mecom |
| Eindhovens Dagblad | 2,4 | 2,4 | 2,2 | 2,1 | 2 | Mecom |
| De Twentsche Courant Tubantia | 2,2 | 2,3 | 2,1 | 1,9 | 1,9 | Mecom |
| BN/DeStem | 2,6 | 2,5 | 2,3 | 1,9 | 1,8 | Mecom |
| nrc.next | 2,3 | 2,3 | 2,2 | 1,9 | 1,6 | Mediahuis Nederland |
| Het Parool | 1,8 | 1,7 | 1,6 | 1,5 | 1,6 | De Persgroep |
| Leeuwarder Courant | 1,8 | 1,7 | 1,6 | 1,4 | 1,4 | NDC Mediagroep |
| Het Financieele Dagblad | 1,4 | 1,3 | 1,3 | 1,3 | 1,2 | FD Mediagroep |
| Reformatorisch Dagblad | 1,1 | 1 | 0,9 | 1,1 | 1,2 | Erdee Media Groep |
| PZC | 1,2 | 1,2 | 1,1 | 1,1 | 1 | Mecom |
| Nederlands Dagblad | 1 | 0,9 | 0,8 | 0,8 | 0,9 | Nedag Beheer |
| Friesch Dagblad | 0,3 | 0,3 | 0,4 | 0,4 | 0,4 | NDC Mediagroep |
| Barneveldse Krant | 0,2 | 0,2 | 0,3 | 0,2 | 0,3 | Koninklijke BDU Uitgevers |
| Sp!ts | 11,4 | 10,7 | 9,2 | 8,4 | Telegraaf Media Groep | |
| Dagblad De Pers | 5,2 | Mountain Media | ||||
| Totaal | 66,5 | 64,5 | 60,4 | 57,1 | 53,2 | |
| Landelijke dagbladen | 35,7 | 34,9 | 33,5 | 31,9 | 31,5 | |
| Regionale dagbladen | 33 | 31,6 | 29,9 | 27,7 | 25,8 | |
| Gratis dagbladen | 19,2 | 18 | 14,7 | 13,1 | 8,6 | |
Bron data: NOM Printmonitor (13 jaar en ouder)
De Telegraaf is nog steeds de titel met het grootste bereik: 12,4 procent. Het steeds kleiner wordende bereik van deze titel zorgt ervoor dat het verschil met de AD-dagbladen minder wordt. De AD-titels hebben een gezamenlijk bereik van 10,4 procent. Alleen de Volkskrant, Trouw, Reformatorisch Dagblad, Nederlands Dagblad en Barneveldse Krant laten het bereik groeien ten opzichte van 2010. Opmerkelijk is dat Metro ondanks een toename in oplage in 2014 toch minder Nederlanders bereikt.